Beweging bij mensen met een neurologische aandoening

Wat is een neurologische aandoening?

Onder een neurologische aandoening vallen alle aandoeningen, letsels of ziektes van het zenuwstelsel. Ons zenuwstelsel bestaat uit het centraal zenuwstelsel (de hersenen en het ruggenmerg) en uit een perifeer zenuwstelsel (de zenuwen die uit het ruggenmerg vertrekken en connectie maken met onze spieren). Wanneer er iets mis loopt of schade is ergens op deze weg van de hersenen tot de bezenuwing van de spieren, spreken we over een neurologische aandoening.

Grofweg kunnen we deze neurologische aandoening opsplitsen in twee groepen. Enerzijds zijn er neurodegeneratieve aandoeningen. Dit zijn aandoeningen die progressief van aard zijn, omdat bepaalde zenuwcellen afsterven en er steeds minder van over blijven. Voorbeelden van zulke aandoeningen zijn de ziekte van Parkinson, ALS, MS, ziekte van Alzheimer, …

Daarnaast bestaan er ook niet-neurodegeneratieve aandoeningen. Hierbij gaat het over letsels van het zenuwstelsel die niet progressief van aard zijn en die ontstaan door bijvoorbeeld een beroerte, een trauma of een ruimte innemend proces (bv tumor). Afhankelijk van waar het letsel zich juist bevindt en hoe groot het letsel is, kan men motorische problemen ondervinden (bv krachtsverlies, evenwichtsmoeilijkheden, …), maar soms ook moeilijkheden met spreken, zien, sensoriek, planning of geheugen.

Voor beide groepen is het enorm belangrijk om fysiek actief te zijn en veel te bewegen! Lees hieronder waarom.

Waarom is beweging belangrijk bij mensen met een neurologische aandoening?

Wetenschappelijke studies tonen een neuroprotectieve rol van beweging en een actieve levensstijl. Dit wilt zeggen dat hoe beter je fysieke conditie is en hoe meer je beweegt, hoe minder snel zenuwcellen zullen afsterven en dus hoe trager het ziekteproces van een neurodegeneratieve aandoening verloopt. Daarnaast is er ook een grotere groei van zenuwcellen in bepaalde delen van de hersenen, bijvoorbeeld in gebieden die belangrijk zijn voor geheugen [1][2][3].

Eén van de mechanismen die deze neuroprotectieve functie van beweging kan verklaren, is Brain Derived Neurotrophic Factor (BDNF). BDNF is als het ware het ‘groeihormoon’ van zenuwcellen. Het is een molecule dat zorgt voor een toegenomen overleving van zenuwcellen, het verbetert het leren en beschermt tegen afsterven. Mensen die meer bewegen, hebben grotere hoeveelheden BDNF [4][5].

Daarnaast is het aangetoond dat beweging de neuroplasticiteit bevordert [6]. Neuroplasticiteit is de aanpasbaarheid van ons zenuwstelsel: de mogelijkheid waarin het zich kan aanpassen, groeien en veranderen in functie van de omstandigheden of van een mogelijks letsel. Zo kunnen bij een letsel in een bepaald gebied, andere gebieden de functie van het getroffen gebied overnemen om toch zo goed mogelijk te blijven functioneren. In onze blog ‘De neurofysiologie achter lichaamsbeweging’ lees je nog meer over waarom beweging goed is voor onze geestelijke gezondheid en hersenfuncties!

Bovendien is het natuurlijk vanzelfsprekend dat regelmatig sporten en bewegen zorgt voor sterkere spieren, een goede mobiliteit en een betere conditie [7, 8].  Dit zijn allemaal dingen die onze taken van het dagelijks leven vlotter zullen doen lopen, denk maar aan vlot rechtstaan uit de zetel, de wandeling naar de bakker, het tillen van je boodschappentassen, … Hoe beter je fysieke fitheid, hoe minder impact je van je aandoening zal ondervinden en hoe zelfstandiger je kan zijn!

Zijn er voordelen van bewegen in groep?

Ieder van ons vindt het soms wel eens lastig om in de drukte van het leven de motivatie en discipline te vinden om voldoende te bewegen. Omdat vele neurologische aandoeningen chronisch of langdurig van aard zijn, vormt dat voor deze groep vaak nog een extra uitdaging. Daarom is het eerst en vooral belangrijk een sport of activiteit te vinden die je graag doet en waar je voldoening uit kan halen. Daarnaast kan ook het sociaal contact en een fijne, ondersteunende groepsomgeving een grote meerwaarde betekenen om die motivatie te behouden! Onderzoek toont aan dat mensen vaak meer plezier halen uit sportactiviteiten in groep, en dat deze ook vaak langer worden volgehouden [9, 10, 11].

Conclusie

Lichaamsbeweging heeft een belangrijke neuroprotectieve rol en heeft een positieve invloed op ons fysieke en mentale welbevinden. Sporten in groep heeft daarbovenop nog de voordelen van het sociaal contact en een motiverende, stimulerende omgeving.

Omdat zowel beweging als inclusie belangrijke core values zijn binnen Waves, bieden we een hoog-kwalitatieve groepsles aan speciaal afgestemd op mensen met een neurologische aandoening: Let’s Move Neuro!

Wil je meer weten over deze lessen? Neem dan zeker een kijkje op onze website

Auteur:
Edith Lookman
Kinesist bij Waves

Bronnen:

[1]  Vecchio LM, Meng Y, Xhima K, Lipsman N, Hamani C, Aubert I. The Neuroprotective Effects of Exercise: Maintaining a Healthy Brain Throughout Aging. Brain Plast. 2018 Dec 12;4(1):17-52. doi: 10.3233/BPL-180069. PMID: 30564545; PMCID: PMC6296262.

[2] Cabral DF, Rice J, Morris TP, Rundek T, Pascual-Leone A, Gomes-Osman J. Exercise for Brain Health: An Investigation into the Underlying Mechanisms Guided by Dose. Neurotherapeutics. 2019 Jul;16(3):580-599. doi: 10.1007/s13311-019-00749-w. PMID: 31197642; PMCID: PMC6694330.

[3] Xiaojiao Xu, Zhenfa Fu, Weidong Le. Chapter Two – Exercise and Parkinson’s disease. International Review of Neurobiology, Academic Press, Volume 147, 2019, Pages 45-74,

[4] Szuhany KL, Bugatti M, Otto MW. A meta-analytic review of the effects of exercise on brain-derived neurotrophic factor. J Psychiatr Res. 2015;60:56–64. doi: 10.1016/j.jpsychires.2014.10.003.

[5] Hirsch MA, van Wegen EEH, Newman MA, Heyn PC. Exercise-induced increase in brain-derived neurotrophic factor in human Parkinson’s disease: a systematic review and meta-analysis. Transl Neurodegener. 2018 Mar 20;7:7. doi: 10.1186/s40035-018-0112-1. PMID: 29568518; PMCID: PMC5859548.

[6] Cotman CW, Berchtold NC. Exercise: a behavioral intervention to enhance brain health and plasticity. Trends Neurosci. 2002 Jun;25(6):295-301. doi: 10.1016/s0166-2236(02)02143-4. PMID: 12086747.

[7] Wang Y, Ashokan K. Physical Exercise: An Overview of Benefits From Psychological Level to Genetics and Beyond. Front Physiol. 2021 Aug 12;12:731858. doi: 10.3389/fphys.2021.731858. PMID: 34456756; PMCID: PMC8397487.

[8] Lin X, Zhang X, Guo J, Roberts CK, McKenzie S, Wu WC, Liu S, Song Y. Effects of Exercise Training on Cardiorespiratory Fitness and Biomarkers of Cardiometabolic Health: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. J Am Heart Assoc. 2015 Jun 26;4(7):e002014. doi: 10.1161/JAHA.115.002014. PMID: 26116691; PMCID: PMC4608087.

[9] Yorks DM, Frothingham CA, Schuenke MD. Effects of Group Fitness Classes on Stress and Quality of Life of Medical Students. J Am Osteopath Assoc. 2017 Nov 1;117(11):e17-e25. doi: 10.7556/jaoa.2017.140. PMID: 29084328.

[10] Graupensperger, S., Gottschall, J. S., Benson, A. J., Eys, M., Hastings, B., & Evans, M. B. (2019). Perceptions of groupness during fitness classes positively predict recalled perceptions of exertion, enjoyment, and affective valence: An intensive longitudinal investigation. Sport, Exercise, and Performance Psychology, 8(3), 290–304.

[11] Stødle, I.V., Debesay, J., Pajalic, Z. et al. The experience of motivation and adherence to group-based exercise of Norwegians aged 80 and more: a qualitative study. Arch Public Health 77, 26 (2019). https://doi.org/10.1186/s13690-019-0354-0